استجابت دعا

براى استجابت دعا نیز باید شرایطى را مهیا نمود و موانعى را برطرف ساخت. در ذیل به برخى از شرایط و موانع اشاره مى‏شود: 

الف) شرایط استجابت دعا

1-ارتباط مداوم با خدا در هر حال: 

خداوند به پیامبرش دستور می ‏دهد که نفس خویش را در کمال شکیبایى در هر بامداد و شامگاه به دعا کردن و جلب خشنودى خدا وادار کن».(1)

قرآن کسانى را که فقط در هنگام گرفتارى و مشکلات دعا می کنند، مورد نکوهش قرار داده است: وقتى به انسان گرفتارى و غمى روى می ‏آورد، ما را در هر حال (خواب و بیدارى، نشسته و ایستاده) بخواند و چون گرفتاریش را برطرف کنیم، برود (و از ارتباط خود با خدا از جهت کمیت و کیفیت بکاهد و گاهى قطع نماید، به گونه‏اى که) گویى اصلاً ما را براى گرفتارى که به او رسیده بود، نخوانده است!».(2)

امام صادق (ع) می ‏فرماید: کسى که پیش‏دستى در دعا نکند و فقط در وقت نزول بلا دست به دعا بردارد، دعایش در آن وقت مستجاب نگردد و فرشتگان گویند: این آواز را نشناسیم». در روایت دیگرى آمده که به او می ‏گویند: تا امروز کجا بودى؟!».(3)

در اصول کافى آمده که خداوند به حضرت داوود(ع) فرمود: مرا در روزهاى خوش و آسایش یاد کن تا من دعاى تو را در روزهاى گرفتارى و سختى اجابت کنم».(4)

2-دعا باید از صمیم قلب باشد

تمام ذرات وجود انسان یک چیزى را بخواهد و طلب کند و دل و زیانش با عمل و رفتارش هماهنگ باشد. 

3-اعتماد به خدا و اطمینان به اجابت او

امام صادق(ع) فرمود: خدا دعایى را که از دل غافل و بى خبر برخیزد، مستجاب نمی ‏کند پس وقتى دعا کنى، از عمق دل به او روى آور (و دلت را با زبانت همراه گردان) و سپس به اجابت دعایت مطمئن باش».(5)

4-قطع امید از غیر خدا و امید و اطمینان به خداوند

امام صادق(ع) فرمود: هرگاه یکى از شما بخواهد که هر چه از خدا درخواست می ‏کند، خدا به او عطا فرماید، باید از همه مردم ناامید و مأیوس گردد و هیچ امیدى جز به درگاه خدا نداشته باشد».(6) او به نقطه‏اى از ایمان و توکل باید برسد که بداند همه قدرت‏ها و علل جهان تحت اراده و قدرت الهى قرار دارند. 

پس از خدا بخواهد که اسباب و علل مادى و معنوى جهان را جهت صلاح و منفعت او قرار دهد. 

5-دعا باید در کنار تلاش و تدبیر باشد. 

پیامبر اکرم(ص) فرمود: الداعى بلا عمل کالرامى بلا وتر؛ کسى که دعا می ‏کند و به دنبال آن تلاش و عمل نمی ‏کند، مانند آن است که بى چله کمان تیر می اندازد».(7) 

دعا نمی ‏تواند جاى تلاش و برنامه ریزى در زندگى را بگیرد، بلکه مکمل آن می ‏تواند باشد. 

6-دعا باید با حالت تضرع و دلى شکسته باشد

امام صادق(ع) فرمود: هرگاه دلتان شکست، دعا کنید، زیرا دل تا پاک و خالص نشود، شکسته نمی ‏شود».(8)

7- مکان دعا در استجابت تأثیر دارد، مثلاً دعا در حرم امامان (ع) مخصوصاً حرم امام حسین(ع) و کنار خانه خدا به خصوص مقام حضرت ابراهیم(ع) و کنار حجرالاسود. 

8-زمان دعا: دعاى پنهانى و در تاریکى شب زودتر به اجابت می رسد، مخصوصاً در قنوت یا سجده نماز وتر» که بعد از خواندن هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع خوانده مى‏شود.(9)

قرآن می ‏فرماید: پروردگار خود را به حالت تضرع و تذلل و در پنهانى و خفا بخوانید». 

دعا در شب‏هاى ماه رمضان و رجب و دهه اول ذى‏الحجه و غیر آن دعا را به اجابت نزدیک می ‏کند. 

9-توسل به چهارده معصوم(ع) و آن‏ها را بر پایه آیه شریفه وابتغوا الیه الوسیله» وسیله و شفیع قرار دادن. 

10-غسل توبه نماید، سپس با وضو چهار رکعت نماز بخواند در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد و سه مرتبه توحید و یک مرتبه سوره الناس» و یک مرتبه فلق» را بخوانید. بعد از نماز هفتاد مرتبه استغفرالله ربى و اتوب الیه و بعد از هفت مرتبه لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم» سپس بگویید: یا عزیز یا غفار اغفرلى ذنوبى و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فانه لا یغفر الذنوب الا انت.»(10)

به این ترتیب شخص در جاده دعا قرار می ‏گیرد و باید مراقب باشد تا راه دعا را درست بپیماید، و به بیراهه نرود. نشانى راه دعا را ذکر خواهیم کرد.